Rodzaje napraw protez – od podścielania po wzmacnianie konstrukcji
Coraz więcej osób nosi protezy przez wiele lat, a to oznacza, że wymagają one okresowych korekt i napraw. Zmiany w dziąsłach, codzienne obciążenia i drobne urazy wpływają na dopasowanie oraz trwałość uzupełnienia. Opisujemy, jakie są najczęstsze rodzaje napraw protez i czego możesz się po nich spodziewać.
Przygotowaliśmy informacje o tym, kiedy wystarczy szybka interwencja, a kiedy lepsza będzie pełna naprawa w pracowni. Ekspresowe terminy (np. naprawa w 1 godzinę lub wykonanie nowej protezy do 24 godzin) są dostępne pod warunkiem oceny stanu protezy i technicznych możliwości wykonania usługi. Wyjaśniamy różnice między podścielaniem a rebasowaniem, omawiamy naprawy pęknięć i wzmacnianie elementów metalowych, materiały używane przy wymianie zęba oraz zasady przygotowania jamy ustnej i kontroli po naprawie.
Kiedy potrzebne jest podścielanie protezy?
Gdy proteza stała się luźna, uciska w wybranych miejscach lub powstają odleżyny.
Podścielanie polega na dodaniu nowej warstwy materiału od strony śluzówki. Dzięki temu proteza lepiej przylega do podłoża, które z czasem się przebudowuje. Wskazaniem są m.in. utrata retencji, kołysanie się protezy podczas żucia, podrażnienia i powtarzające się obtarcia. Podścielanie może być miękkie lub twarde, wykonane w gabinecie albo w pracowni, w zależności od stanu tkanek i zakresu korekty.
Czym różni się podścielanie od rebasowania?
Podścielanie uzupełnia warstwę od strony śluzówki, a rebasowanie wymienia niemal całą podstawę protezy.
Rebasowanie to bardziej rozległa procedura. Zostawia się zęby w protezie, natomiast stara płyta jest w dużym stopniu zastąpiona nową żywicą w laboratorium. Sprawdza się przy dużych zmianach podłoża, licznych pęknięciach lub kiedy dotychczasowa płyta jest zużyta. Daje większą stabilność niż samo podścielanie, lecz wymaga dokładnej rejestracji zwarcia i zwykle dłuższego czasu pracy.
Jak wygląda naprawa pękniętej podstawy protezy?
Zazwyczaj polega na sklejeniu i wzmocnieniu pęknięcia oraz ponownej polimeryzacji materiału.
W praktyce technik lub lekarz:
- Ocenia rozległość uszkodzenia i dopasowanie fragmentów,
- Skleja elementy w prawidłowym położeniu na modelu,
- Frezuje rowek wzdłuż linii pęknięcia dla lepszej retencji,
- Uzupełnia ubytek akrylem samopolimeryzującym lub na ciepło,
- W razie potrzeby stosuje wkładkę wzmacniającą, np. siatkę z włókna,
- Wykańcza, poleruje i sprawdza dopasowanie oraz zwarcie.
Przy dużych pęknięciach lub powtarzających się złamaniach rozważa się wzmocnienie konstrukcji albo rebasowanie.
Jak wzmacnia się metalowe szkielety i zatrzaski?
Najczęściej przez wymianę lub dospawanie elementu, laserowe łączenie oraz korektę retencji.
Możliwe działania obejmują:
- Wymianę spracowanej klamry na nową, odlewaną lub giętą,
- Punktowe nadlanie lub dospawanie metalu w miejscu osłabienia,
- Laserowe spawanie pęknięć w szkielecie dla precyzji i mniejszej deformacji,
- Wymianę elementów zatrzasków, np. matryc lub wkładek retencyjnych,
- Korektę sprężystości klamer i dopasowanie do zęba filarowego,
- Odbudowę akrylowych przyzębnych części wokół metalu dla lepszego wsparcia.
Po wzmocnieniu zawsze kontroluje się okluzję i stabilność, aby uniknąć nowych przeciążeń.
Kiedy wystarczy naprawa doraźna, a kiedy trwała?
Doraźna jest dobra na szybkie przywrócenie funkcji, trwała rozwiązuje przyczyny i wzmacnia konstrukcję.
Naprawy doraźne sprawdzają się, gdy:
- Odpadł pojedynczy ząb i trzeba go szybko dosztukować,
- Pęknięcie jest liniowe i świeże,
- Śluzówka wymaga czasowego miękkiego podścielenia po podrażnieniach.
Naprawy trwałe są właściwe, gdy:
- Proteza wielokrotnie pęka lub jest wyraźnie rozluźniona,
- Brakuje większych fragmentów płyty,
- Klamry i zatrzaski utraciły retencję,
- Potrzebna jest zmiana podstawy przez rebasowanie lub wykonanie nowej protezy.
Doraźne kleje domowe nie zastępują profesjonalnej naprawy i mogą utrudnić późniejsze łączenie materiału.
Jakie materiały stosuje się przy wymianie zęba?
Najczęściej używa się zębów akrylowych dopasowanych kolorem i kształtem do protezy.
W zależności od typu uzupełnienia i techniki pracy stosuje się:
- Zęby akrylowe do protez z żywicy akrylowej,
- Specjalne wkładki i żywice do protez elastycznych,
- Akryle samopolimeryzujące do szybkich napraw oraz akryle na ciepło do prac laboratoryjnych,
- Barwniki i laki do estetycznego połączenia z istniejącą płytą,
- W razie potrzeby włókna wzmacniające w strefach dużych obciążeń.
Dobór materiału wpływa na estetykę, trwałość połączenia i komfort żucia.
Jak przygotować jamę ustną przed oddaniem do naprawy?
Warto oczyścić protezę i śluzówkę oraz zabezpieczyć wszystkie fragmenty uzupełnienia.
Przed wizytą:
- Umyj protezę i wypłucz jamę ustną łagodnym płynem,
- Usuń resztki kleju i pokarmu, nie używaj agresywnych środków,
- Przechowuj protezę w wilgoci, aby nie wysychała,
- Zabierz wszystkie odłamane elementy,
- Jeśli są bolesne miejsca, ogranicz noszenie do wizyty i stosuj delikatne płukanki,
- Zgłoś ewentualne zmiany w lekach lub stanie zdrowia, bo mogą mieć znaczenie dla gojenia.
Unikanie samodzielnego klejenia preparatami nieprzeznaczonymi do protez ułatwia prawidłową naprawę.
Kiedy umówić się na kontrolę po naprawie?
Najczęściej po kilku dniach, a po rebasowaniu lub podścielaniu miękkim zwykle wcześniej.
Kontrola pozwala sprawdzić gojenie tkanek, punkty ucisku i stabilność. Po podścielaniu tkanek miękkich wizyta bywa potrzebna szybciej, aby skorygować miejsca podrażnień. Po rebasowaniu często wykonuje się kilka drobnych korekt, gdy proteza „układa się” w jamie ustnej. W razie nawracającego dyskomfortu termin ustalany jest indywidualnie.
Dobrze wykonana i dopasowana naprawa może przywrócić pewność w codziennym jedzeniu i mówieniu. Wybór między doraźnym wsparciem a trwałą korektą zależy od przyczyny problemu, stanu tkanek i wieku protezy. Gdy uzupełnienie pęka ponownie lub stale się luzuje, opłaca się rozważyć rebasowanie albo wykonanie nowej protezy. Szybka diagnostyka i praca w doświadczonym zespole skracają czas bez uśmiechu i zmniejszają ryzyko kolejnych usterek. Ostateczny plan naprawy i przewidywane rezultaty ustala protetyk po indywidualnej ocenie stanu protezy i zdrowia pacjenta.
Umów konsultację i sprawdź, jaki rodzaj naprawy protezy najskuteczniej przywróci wygodę.
